Sinds de coronapandemie is er een rush ontstaan op bouwmaterialen, waaronder hout. Hout is populair bouwmateriaal. “De traditionele skeletbouw is van hout, maar bouwen met hout krijgt ook steeds meer aandacht vanwege de klimaatvoordelen,” zegt Gert-Jan Nabuurs. “Hout vervangt fossiele bouwmaterialen zoals beton en staal. Dit voorkomt CO2-uitstoot. Een boom legt CO2 zelfs voor langere tijd vast, waardoor dit in het hout blijft opgeslagen. Hout zorgt dus voor een positieve CO2 balans.”

Het verschil tussen vraag en aanbod

Volgens Nabuurs vergroot de huidige aandacht voor de klimaatvriendelijkheid van hout niet direct de vraag, maar het beïnvloed wel de toekomstige houtprijs. De huidige vraag op hout is vooral te wijten aan de lage rentetarieven in de Verenigde Staten en Europa en het verschil tussen vraag en aanbod. “Het is op dit moment erg aantrekkelijk om je huis te verbouwen, maar tegelijkertijd is er weinig productie. De capaciteit in de zagerijen loopt al jaren achter op de vraag,” zegt Nabuurs. “De voorraden in de handel zijn klein. En omdat veel zagerijen en logistiek in 2020 gesloten waren, is er weinig hout aangevoerd en liepen leveringen vertraging op. Dit alles heeft de prijs van hout doen stijgen.”

De rol van de Verenigde Staten

Een andere oorzaak ligt bij het beleid van voormalig president Donald Trump van de Verenigde Staten. Om de binnenlandse markt te beschermen, besloot hij in 2018 om de invoertarieven op Canadees hout aanzienlijk te verhogen. Daardoor levert Canada nu hout aan China en koopt de Verenigde Staten veel meer naaldhout in uit Europese landen, zoals Oostenrijk, Duitsland en Scandinavië. De toegenomen vraag naar Europees hout zorgt voor tekorten op de markt. Zelfs het overaanbod uit Duitsland en Tsjechië, die veel bomen hebben moeten kappen in bossen die door de schorskever zijn aangetast, heeft deze tekorten niet gecompenseerd, omdat een redelijk deel van dit aanbod naar China gaat.

Is er een tekort aan hout?

“Nee, zeker niet,” benadrukt Mart-Jan Schelhaas. “Er is meer hout in de Europese bossen dan sinds de late middeleeuwen. Mede door Oost-Europese landen als Oekraïne en Wit-Rusland, bedraagt ​​de Europese houtvoorraad bijna 35 miljard m3 hout. Ter vergelijking: het hele Nederlandse bos bevat ongeveer 80 miljoen m3. Jaarlijks groeit er één miljard m3 hout bij en de oogst bedraagt ​​slechts 600 miljoen m3/jaar. Er is dus geen tekort aan hout, het Europese bos groeit zelfs.” Meer houtbouw maakt volgens Nabuurs en Schelhaas weinig uit voor de houtvoorraad. “Zelfs als de Europese Unie 30% van haar nieuwe huizen met hout wil bouwen, gelijk aan 300.000 woningen per jaar, leidt dit tot een extra vraag van 15 miljoen m3 hout. Alleen al Zweden produceert jaarlijks meer hout.” Meer houtbouw zorgt dus voor een kleine stijging in de vraag.

Investeren is al begonnen

De onderzoekers verwachten dat de verwerkingscapaciteit in de houtindustrie binnen één of twee jaar zal toenemen. Bas Lerink: “De zagerijen investeren nu al in het uitbreiden van de capaciteit. Dit zal de prijzen weer afvlakken. Maar ook op de langere termijn is meer aandacht nodig voor bosbeheer in de hele keten. Zeker als we van fossiele brandstoffen af willen, zal de vraag naar hout verder toenemen.”

De extra aanvoer die nodig is, kan volgens de onderzoekers worden opgevangen door op korte termijn extra te oogsten. “Dit is overigens geen gemakkelijk proces en tijd vergt om de hele keten van bos naar bouw op gang te brengen,” zegt Lerink. “Er moeten vooral investeringen worden gedaan voor de lange termijn. Als we van fossiele brandstoffen af ​​moeten, zal de vraag naar hout verder toenemen. Dat kan onder twee eisen: we moeten de verwerking van hout efficiënter maken en het hergebruik van houtproducten verder verbeteren. Daarnaast moeten we voor de lange termijn investeren in goed bosbeheer en herbebossing. De Green Deal van de Europese Unie en de 3 miljard bomen die door Frans Timmermans toegezegd zijn, zijn een goed begin.”

Wageningen University & Research

onderzoekers Gert-Jan Nabuurs, Mart-Jan Schelhaas en Bas Lerink